E 1916, ur fizikour e anv Karl Schwarzschild en deus ijinet ur framm evit un toull-du difiñv diwar teorienn ar relativelezh. N’eus ket kalz a chañsoù e vefe un toull-du e-giz-se real, met pouezus eo bet  evit an enklaskoù da heul.
 
  
 

Gouzout a reomp eo gouest un toull-du da zisachañ ar goulou. Añvet eo sferenn ar fotonioù ar sferenn e lec'h ma teu ar goulou da vezañ war orbitenn.

Skin Schwarzschild un objed a zo ar skin maksimum hag a lakfe anezhañ da vezañ un toull-du abalamour d’e zouester. Skin diabell an darvoudoù eo ivez. Ma tremenjer ar sferenn-se ne c'hellfer ket ober 'mod-all eget mont eeun war-zug an istrog. Evit mont er-maez eus an toull-du e rankfer kaout un tizh brasoc'h eget hini ar goulou, dre-se, memes ar goulou a zo tapet gantañ.

• G digemm gravitadurel (e SI)
• m mas an astr (e kg)
• c tizh ar gouloun (e m/s)
• Rs skin Schwarzschild an astr (e m)
  

   
    Skwer Kerr 'zo an hini posublañ dre ma teu an toull-du deus ur steredenn o treiñ. Dont a ra e anv eus ar matematikour nevez-zelañdad Roy Kerr hag, an hini gentañ e 1963, a oa deuet a benn da ziskoulm kevatalennoù ar Relativelezh Ledan evit trowardro ur mas o treiñ. Pa vez dirouestlet  anezho e teu war wel un darvoud : tro-dro d'un objed masek o treiñ e vez distummet ar spas-amzer, disachet gant ar fiñv ivez. Evel-just eo dister an darvoud-se evit un objed evel an Heol pe an Douar met evit un toull-du e teu da vezañ pouezus.

• Kentañ tra a vez merzet gant un den o vont war-zu un toull-du eus ar seurt-se eo bezañs div sferenn ar fotonioù (ellipsoidoù e wirionez) : unan o vodañ ar fotonioù o zreiñ war ar memes tu hag an astr, hag egile o vodañ ar re o vont en tu kontrol. An div sferenn a laosk ur spas etrezo e lec'h ma 'z eus ur seurt soubenn a fotonioù, met kemesket eo an daou gwiskad a-us da boloù an toull-du. Seul vuanoc'h e tro warnañ e-unan seul vrasoc'h eo ar spas etre an div sferenn ar fotonioù.

            

• O vont war-zu un toull-du, un den a dreuz ar vevenn statel evit erruout en ergosferenn, ur rannvro e-lec'h ne c'hell netra chom difiñv.

• Da heul ez eus daou ziabell. Efed brasañ ar cheñchamant-se eo ar fed ma amginadur ar spas-amzer hag a erru pa dremener an diabell diavaez a zo nulet pa dremener an eil diabell, an hini diabarzh. Neuze er sferenn harzhet gant an diabell diabarzh en deus ar spaz-amzer e berzhioù boaz, da lavaret eo ne vezer ket rediet ken mont war-zug an istrog, lavaret e-giz amzerel (talvoud a ra e c'heller mont a-biou). Seul vuanoc'h e tro an toull-du, seul dostoc'h an eil ouzh egile an daou ziabell.

• Erfin, an istrog he-unan he deus ur stumm gwalenn. Ma doster outi e-mod all ha dre he c'heheder e vezer bountet war-zu an tu kontrol. Disoc'h metrik Kerr eo.